Δευτέρα 21 Νοεμβρίου 2011

Ελαιόλαδο: Τι πρέπει να ξέρετε

Το ελαιόλαδο κατατάσσεται στα μονοακόρεστα φυτικά έλαια. Το κύριο λιπαρό συστατικό του είναι το ελαϊκό οξύ, ένα λιπαρό μόριο με 18 άτομα άνθρακα και ένα διπλό δεσμό. Στο άθερμο παρθένο αγουρέλαιο, το ελαϊκό οξύ αποτελεί περίπου το 75-80% του βάρους του. Το δεύτερο κατά σειρά λιπαρό οξύ που περιέχει το ελαιόλαδο είναι το λινελαϊκό οξύ που ανήκει στα ομέγα-6 λιπαρά, ενώ επίσης περιέχει μια μικρή ποσότητα σε άλφα-λινολενικό οξύ το οποίο ανήκει στα ομέγα-3 λιπαρά.

Άλλα στοιχεία του ελαιόλαδου είναι οι τοκοφερόλες (βιταμίνη Ε) και τα καροτενοειδή, όπως η ξανθοφύλλη, τα καροτένια και το λυκοπένιο. Οι τοκοφερόλες είναι γνωστά αντιοξειδωτικά και εμπεριέχονται στο άθερμο, παρθένο ελαιόλαδο σε συγκεντρώσεις περίπου 180 mg ανά κιλό. Οι τοκοφερόλες είναι μόρια που όλα μαζί αποτελούν αυτό που ονομάζεται βιταμίνη Ε και έχουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Το β-καροτένιο (βιταμίνη Α), βρίσκεται σε συγκέντρωση 0,3-3,7 γραμμάρια ανά κιλό και αποτελεί άλλη μια ουσία του άθερμου, παρθένου ελαιολάδου με αντιοξειδωτική δράση. Το γεγονός ότι το ελαιόλαδο έχει υψηλή περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά και σε ελαϊκό οξύ αλλά έχει μικρή ποσότητα σε πολυακόρεστεα λιπαρά το κάνει ανθεκτικό στην οξείδωση.
Σημαντικές ποσότητες αντιοξειδωτικών που συναντώνται στο ελαιόλαδο είναι οι φαινόλες, κυρίως η τυροσόλη και η υδροξυ-τυροσόλη. Το ελαιόλαδο περιέχει επίσης σκουαλένιο, μια ουσία που οφείλει το όνομά της στο λατινικό όνομα του καρχαρία (squalus) γιατί ανιχνεύθηκε για πρώτη φορά στο συκώτι του καρχαρία. Πέρα από το ότι το σκουαλένιο είναι άριστο λιπαντικό για το δέρμα, ίσως είναι και αντικαρκινικό. Το γεγονός ότι ο καρχαρίας δεν αναπτύσσει καρκινικούς όγκους προβλημάτισε από καιρό τους επιστήμονες που προσπαθούν να συνδέσουν το σκουαλένιο με τη μοναδική ανθεκτικότητά του στον καρκίνο, την οποία κανένα άλλο ζώο δεν έχει. Τα τελευταία χρόνια το σκουαλένιο διαφημίζεται ότι δρα προφυλακτικά εναντίον του καρκίνου στον άνθρωπο, αλλά θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει μέχρι σήμερα κλινική τεκμηρίωση. Έχετε υπόψη σας ωστόσο πως όταν το λάδι υφίσταται πολλές επεξεργασίες, το σκουαλένιο και άλλες ουσίες χάνονται σε μεγάλο βαθμό.
Για την ποιότητα του ελαιόλαδου έχει σημασία το τρόπος παραγωγής του. Εκτός από την καθαριότητα πρέπει να υπάρχουν καλές συνθήκες αποθήκευσης. Παλαιότερα, οι παραγωγοί άφηναν τις ελιές, αφού τις είχαν κόψει, λίγο παραπάνω προτού τις ρίξουν στις μυλόπετρες και αφυδατώνονταν για να παίρνουν περισσότερο πυκνό λάδι με λιγότερο νερό. Την ίδια στιγμή όμως γίνονταν διάφορες ζυμώσεις και αυτό είχε επίδραση στην ποιότητα. Διότι ο καρπός που παραμένει για αρκετές ημέρες, ή ακόμη χειρότερα εβδομάδες, ώσπου να πάει για ελαιοποίηση, αναπτύσσει μύκητες, ζύμες και βακτήρια με αποτέλεσμα να παράγεται ένα υποβαθμισμένο ελαιόλαδο. Τώρα πλέον είναι κοινή γνώση ότι η ελιά, αφού κοπεί, πρέπει να περάσει όσο γίνεται πιο γρήγορα από τη διαδικασία της ελαιοτρίβησης.
Επίσης, όποιος έχει περάσει την πόρτα ενός ελαιοτριβείου την εποχή της παραγωγής του λαδιού, από το Νοέμβριο ως και το τέλος του Ιανουαρίου περίπου, ξέρει ότι νυχτώνει-ξημερώνει η εργασία εκεί μέσα δεν σταματά. Η θερμοκρασία του περιβάλλοντος όμως μπορεί να φθάσει αρκετά χαμηλά μέσα σε αυτό το διάστημα, ιδιαίτερα τις νύχτες, με συνέπεια να υπάρχει κίνδυνος να παγώσει το λάδι. Γι’ αυτό πρέπει να επικρατεί μια υψηλότερη θερμοκρασία στη διάρκεια της έκθλιψης του λαδιού από την ελιά. Ετσι, ένα ελαιόλαδο επιτρέπεται να το αποκαλούμε «άθερμο» και αγνό παρθένο όταν η θερμοκρασία έκθλιψης (και αυτή του νερού, που συνήθως προστίθεται για να διευκολυνθεί η διαδικασία) δεν ξεπερνά σε κανένα στάδιο τους 24-28 βαθμούς Κελσίου. Είναι γνωστό ότι η θέρμανση πολλές φορές στα τρόφιμα αλλοιώνει την ποιότητά τους, «καταστρέφει» τις βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία, καθώς και άλλα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά. Αν το ελαιόλαδο αυτό έχει εξαχθεί σε παραδοσιακό ελαιοτριβείο (υδραυλικό πιεστήριο) στην ετικέτα μπορεί να αναγράφεται και η ένδειξη «πρώτη πίεση εν ψυχρώ». Αν έχει εξαχθεί σε σύγχρονο φυγοκεντρικό ελαιοτριβείο, στην ετικέτα μπορεί να αναγράφεται η ένδειξη «εξαγωγή εν ψυχρώ».
Πρέπει να ξέρετε επίσης ότι για την ποιότητα του ελαιόλαδου έχει σημασία η συσκευασία του. Πρέπει να εκλείψουν τελείως οι συσκευασίες σε πλαστικά δοχεία τύπου PVC, γιατί αυτά είχαν κατασκευαστεί για τη διακίνηση νερού και διάφορα βλαβερά για τον ανθρώπινο οργανισμό στοιχεία, αδιάλυτα στο νερό, μπορούσαν να φθάσουν ως την τροφή μας και πιθανόν και μέσα στον οργανισμό μας. Τέτοιο ήταν, για παράδειγμα, κάποιο υλικό που προσέθεταν ώστε να γίνεται πιο μαλακό και πιο εύχρηστο το PVC, αλλά αυτό ήταν διαλυτό στα λίπη και επομένως και στο ελαιόλαδο. Γι’ αυτό οι πιο σίγουρες συσκευασίες είναι το γυάλινο δοχείο, το ανοξείδωτο μεταλλικό ενώ από παλιά είναι γνωστό το δοχείο από πηλό, που το έχουμε αφήσει όμως πρώτα να μείνει γεμάτο με νερό μια εβδομάδα περίπου.
Ερωτήσεις-απαντήσεις για το ελαιόλαδο
Γιατί κάποιοι διαφημίζουν το αγουρέλαιο;

Οταν ο καρπός της ελιάς κόβεται και πηγαίνει στο ελαιοτριβείο πιο άγουρος περιέχει περισσότερη ελαιοευρωπαΐνη, μια πικρή αλλά ισχυρή αντιοξειδωτική ουσία.
Γιατί θεωρούνται οι πράσινες ελιές πιο ωφέλιμες;
Διότι όσο ωριμάζει η ελιά τόσο ελαττώνονται (πέφτουν σχεδόν στο μισό) οι πολύτιμες φαινόλες.
Γιατί κάνουμε τη διάκριση σε λάδι που προκύπτει από πίεση και σε λάδι που προκύπτει από φυγοκέντριση;
Διότι με τη φυγοκέντριση έχουμε απώλεια κάποιων φαινολών.
Υπάρχουν διαφορές ως προς την ωφελιμότητα ανάμεσα στα διάφορα φυτικά λάδια;
Οπως έχουν δείξει σχετικές έρευνες, άλλα φυτικά έλαια όπως το σογιέλαιο, το βαμβακέλαιο και το ηλιέλαιο περιέχουν λιγότερες αντιοξειδωτικές ουσίες, ελαϊκό οξύ και βιταμίνη Ε.
Πώς καταλαβαίνουμε το νοθευμένο λάδι;
Μάλλον δεν μπορούμε να το καταλάβουμε χωρίς εργαστηριακή υποστήριξη. Το μόνο που μπορούμε να προσέξουμε είναι πως το χρώμα του πρέπει να είναι από σκούρο πράσινο ως ανοιχτό χρυσοπράσινο. Ελαιόλαδα με πολύ ανοικτό χρώμα είναι οξειδωμένα ή παλιά. Εξαίρεση αποτελούν τα ελαιόλαδα της Μυτιλήνης που είναι από τη φύση τους κίτρινα. Επίσης να αποφεύγουμε να αγοράζουμε χύμα λάδι ιδιαίτερα σε διάφανα και πλαστικά δοχεία διότι και το φως το αλλοιώνει.
Το λάδι που παγώνει στο ψυγείο είναι νοθευμένο;
Οχι, απλά δεν έχει φιλτραριστεί ή δεν έχει μείνει για έναν ή δυο μήνες σε δεξαμενές για να κατακαθίσουν διάφορες φυτικές ουσίες που περιείχε.
Τι είναι η οξύτητα;
Η οξύτητα είναι ένας από τους δείκτες αξιολόγησης και κατάταξης για ένα ελαιόλαδο. Εκφράζεται συνήθως επί τοις εκατό (π.χ. το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο έχει οξύτητες 0-1%) και αντιπροσωπεύει το ποσοστό ελεύθερων λιπαρών οξέων. Συνήθως τα λιπαρά οξέα σε ένα λάδι είναι ενωμένα με μόρια γλυκερόλης, δηλαδή υπάρχουν ως τριγλυκερίδια. Η οξύτητα, εκφραζόμενη σε ελαϊκό οξύ, επιτρέπεται να είναι κατά μέγιστο 1 g ανά 100 g στο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο. Η οξύτητα οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως στον τρόπο συγκομιδής και αποθήκευσης του καρπού, στο στάδιο ωρίμανσής του κ.λπ. Η μακρόχρονη αποθήκευση του καρπού πριν από την έκθλιψη, καθώς και το στοίβαγμα του καρπού σε μεγάλους σωρούς προκαλεί σημαντική αλλοίωση της γεύσης λόγω αύξησης της οξύτητάς του. Η αυξημένη οξύτητα δίνει μια «τσουχτερή», δυσάρεστη γεύση στο προϊόν. Επίσης τα ελαιόλαδα με υψηλή οξύτητα αλλοιώνονται ευκολότερα και γρηγορότερα από τα άλλα.
Υπάρχουν πολλά «παρθένα» ελαιόλαδα;
Στα «παρθένα» ελαιόλαδα έχουμε 4 κατηγορίες: «εξαιρετικό ή έξτρα παρθένο» με «οξύτητα» από δέκατα ως 1 γραμμάριο ελαϊκού οξέος στα 100 γραμμάρια. «Παρθένο» με οξύτητα ως 2 γραμμάρια ελαϊκού στα 100. «Κοινό παρθένο» με οξύτητα ως και 3,3. Τέλος υπάρχει το «μειονεκτικό ή λαμπάντε» με οξύτητα επάνω από το 3,3.
Οι ονομασίες ραφιναρισμένο και κουπέ τι σημαίνουν;
Το «ραφιναρισμένο» ελαιόλαδο προέρχεται από λάδια «πρώην ακατάλληλα» (από ελιές χαλασμένες, κακή θερμοκρασία φύλαξης κ.λπ.). Σ’ αυτά προστίθεται καυστικό νάτριο (που μετά αφαιρείται) για εξουδετέρωση των ελεύθερων λιπαρών οξέων, άλλες ουσίες για να φύγει το κακό χρώμα και ακόμη το ζεσταίνουν πολύ γρήγορα στους 180 βαθμούς με απουσία οξυγόνου για να εξατμιστούν οι ανεπιθύμητες οσμές. Οταν το ελαιόλαδο «εξευγενιστεί» θεωρείται ότι μπορεί να καταναλωθεί. Συχνά απαιτείται μετάγγιση, πλύσιμο, διύλιση και αφαίρεση με διαλύτες και διαδοχικές διηθήσεις της ελαιώδους διάλυσης με επανάκτηση του διαλύτη. Επειτα από όλα αυτά αναμειγνύεται με παρθένο ελαιόλαδο και προκύπτει το λάδι κουπέ, με οξύτητα κάτω από 1,5.

Πηγή :http://www.healthyliving.gr



Κυριακή 6 Νοεμβρίου 2011

ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ ΚΟΡΩΝΗΣ

Αιτιώδη σχέση μεταξύ γεωγραφικής περιοχής και ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του προϊόντος και στοιχεία που αφορούν τη φήμη του


Η ποικιλία Κορωνέϊκη, που οφείλει το όνομά της στην κωμόπολη της Κορώνης που βρίσκεται στο Νότιο άκρο του Νομού, είναι από τις μοναδικές ποικιλίες που παράγουν ελαιόλαδο λαμπερού πράσινου έως κιτρινοπράσινου χρώματος, με πλούσιο άρωμα, φρουτώδη γεύση και ιδιαίτερα χαμηλή οξύτητα.
Οι παράγοντες που προσδίδουν την άριστη ποιότητα στην πρώτη ύλη, καθώς επίσης και τα χαρακτηριστικά του παραγόμενου ελαιόλαδου, είναι:

• ο συνδυασμός του άριστου κλίματος της περιοχής (μεγάλη περίοδος ηλιοφάνειας, άριστο ύψος βροχοπτώσεων περίπου 600 mm, κτλ),

• ο ήπιος χειμώνας και το εκτεταμένο θερμό καλοκαίρι

• τα ιδανικά εδάφη της περιοχής για την άριστη ανάπτυξη των ελαιόδεντρων,

• οι μέτριας έντασης άνεμοι και το λοφώδες της περιοχής (στο οποίο ευνοείται ο άριστος φωτισμός και αερισμός των ελαιώνων, στοιχεία που καθορίζουν την άριστη ποιότητα του παραγόμενου ελαιόλαδου), συντελούν ώστε το παραγόμενο ελαιόλαδο να είναι πλούσιο σε χρωστικές, με έντονο χρωματισμό και ευχάριστη γεύση,

• τα ελαφρά ασβεστολιθικά εδάφη με το ουδέτερο προς αλκαλικό pH ,

• οι ικανοποιητικές συγκεντρώσεις φωσφόρου, καλίου , βορίου κ.α, επηρεάζουν τα μέγιστα, ώστε το ελαιόλαδο να είναι φυσικώς διαυγές και πλούσιο σε αρωματικές ουσίες.

• οι ιδιαίτερες καλλιεργητικές φροντίδες των αγροτεμαχίων, με σεβασμό στο περιβάλλον και με τις ελάχιστες δυνατές επεμβάσεις,

• ο μικρός κλήρος, που επιτρέπει στους παραγωγούς την περιποίηση των αγροτεμαχίων τους με ιδιαίτερη φροντίδα,

• η σχολαστική διαδικασία της συγκομιδής του ελαιοκάρπου στο σωστό βαθμό ωρίμανσης, και

• οι άριστες συνθήκες επεξεργασίας του ελαιοκάρπου για την παραγωγή του ελαιόλαδου,
Αξίζει να σημειωθεί ότι η σχέση των παραγωγών με τα ελαιόδεντρα είναι ιδιαίτερη και η περιποίηση και η φροντίδα των ελαιόδεντρων, τα προικίζει με συναισθηματική αξία σε σχέση με άλλες σοδειές. Η καλλιέργεια των ελαιώνων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το νοικοκυριό. Η καλλιέργεια της γης χαρακτηρίζεται από αισθητικές, οπτικές αξίες, όσο και από λειτουργικές, οικονομικές αξίες. Το καλοφτιαγμένο χωράφι πιστοποιεί το στάτους και τα πρότυπα του νοικοκυριού στο οποίο ανήκει. Αντίθετα, τα εγκαταλελειμμένα κομμάτια της άλλοτε καλλιεργούμενης γης εξισώνονται με τον θάνατο, τη μετανάστευση και την καταστροφή του νοικοκυριού. (Απόσπασμα από την έκδοση Ωδή στην Ελιά - Στα κλαδιά της Μνήμης Κ. Νάντια Σερεμετάκη), (Παράρτημα Ι – ΙΙ).

Στο νομό Μεσσηνίας ο αγροτικός τομέας παραμένει και σήμερα σημαντικός για την οικονομία του τόπου. Η ελαιοκαλλιέργεια εξακολουθεί να είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη ζωή των κατοίκων του Νομού, αποτελώντας την κατεξοχήν χειμερινή ασχολία τους. Ο ελαιόκαρπος αποτελεί βασικό συστατικό της διατροφής τους, κυρίαρχο σύμβολο ιδιοκτησίας της γης, ευλογημένος καρπός από τα σπλάχνα της. Όπως χαρακτηριστικά τονίζει η κοινωνική ανθρωπολόγος Κ. Νάντια Σερεμετάκη, η καλλιέργεια της ελιάς δεν είναι απλά μια οικονομική, εργαλειακή δραστηριότητα. Το ελαιόδεντρο, μέσω της καλλιέργειάς του, επενδύεται με αισθήματα και ιστορία και εκφράζει εκείνους και εκείνες των οποίων τα χέρια το φροντίζουν.

Η υψηλή ζήτηση του προϊόντος και η παγκόσμια φήμη του, ανάγει την καλλιέργεια της ελιάς για την παραγωγή ελαιόλαδου, σε κύριο τομέα παραγωγής του Νομού Μεσσηνίας, διαδραματίζοντας ένα εξέχοντα ρόλο στην τοπική οικονομία και ειδικότερα στη διαμόρφωση του τοπικού Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος.
Η ελιά και το λάδι αποτελούσαν ανέκαθεν τα κατεξοχήν προϊόντα της Μεσσηνίας. Τα λιόδεντρα αποτελούν στοιχεία αναφοράς και ταυτότητας του τοπίου της Μεσσηνιακής γης, αναπόσπαστα συνδεδεμένα με την καθημερινότητα των κατοίκων της.
Η ιστορία της ελαιοκαλλιέργειας στο Νομό Μεσσηνίας χάνεται στα βάθη των αιώνων. Αυτό αποδεικνύεται από τα ευρήματα των ανασκαφών και τις γραπτές μαρτυρίες που έχουν διασωθεί και μαρτυρούν ότι ο ελαιόκαρπος και το ελαιόλαδο ήταν διατροφικό στοιχείο, αποτελούσε τη βάση αρωμάτων και ήταν στοιχείο τέχνης.

Στις ανασκαφές στα ανάκτορα του Νέστωρα, στην περιοχή της Χώρας (Παράρτημα V), βρέθηκαν 1200 πήλινες πινακίδες με τη γραμμική γραφή Β’, οι οποίες δίνουν πολύτιμες πληροφορίες για το ρόλο της ελιάς και την επίδρασή της στους κατοίκους της περιόδου του 14ου – 13ου αιώνα π.Χ.

Οι περισσότερες από αυτές αναφέρονται στο ελαιόλαδο και ανακαλύφθηκαν σε ένα χώρο μαζί με πιθάρια, κατάλληλα για την αποθήκευση μεγάλων ποσοτήτων ελαιόλαδου.
Στα αρχεία της Πύλου, υπάρχουν αναφορές σχετικά με τα είδη των αρωματικών ελαίων, τον τρόπο παρασκευής και τις συναλλαγές, με βάση αυτά τα αρωματικά έλαια.

Αναφέρεται επίσης και το ειδικό επάγγελμα a-re-pa-zo-o / a-re-po-zo-o που σημαίνει αλειφαζόος / αλειφοζόος, δηλαδή μυρεψός, μυροποιός, αρωματοποιός, όπου ήταν ένα επάγγελμα αποκλειστικά ανδρικό. Το ελαιόλαδο, απλό ή αρωματικό, προοριζόταν κυρίως για λατρευτικούς σκοπούς και εξαγόταν ευρέως τοποθετημένο σε ειδικά πήλινα αγγεία, τους ψευδόστομους αμφορείς.

Από ανάλυση άλλων πινακίδων προκύπτει ότι η παρασκευή και εμπορία των αρωματικών ελαίων ήταν υπόθεση των ανακτόρων.
Σε τοιχογραφίες των ανακτόρων της Πύλου, φαίνεται σε βραχώδη τοπίο ελαιόδεντρο, το οποίο έχει αποδοθεί σε μπλε χρώμα, το εσωτερικό του είναι με μαύρο χρώμα, ενώ τα κλαδιά είναι πυκνά και ευλύγιστα, τα δε φύλλα είναι επιμήκη.

Στην περιοχή της Καρποφόρας, βρέθηκαν ελαιοπυρήνες (1900 π.Χ). Με τη μέθοδο των διαγραμμάτων γύρης, με βάση ραδιοχρονολογήσεις έχουν γίνει εκτιμήσεις για την καλλιέργεια της ελιάς στην περιοχή της Πύλου. Βρέθηκε ότι καλλιεργούνταν το 1100 π.Χ και το μεγαλύτερο μέρος ήταν ήρεμη ελιά.
Η ποικιλία Κορωνέϊκη είναι γέννημα της Μεσσηνιακής γης, όπως αποδεικνύει και το όνομά της, το οποίο σημαίνει ότι προήλθε από την Κορώνη, μια μικρή κωμόπολη στα νοτιοανατολικά του Νομού.

Επίσης στην Καλαμάτα βρίσκεται το μητρικό δέντρο της επιτραπέζιας ποικιλίας «Καλαμών», η οποία έχει αναγνωρισθεί ως διατηρητέο μνημείο της φύσης, (Εφημερίδα της Κυβέρνησης φύλλο 121 – Τεύχος τέταρτο 1/2/1980, στην οποία δημοσιεύεται η αριθμ. 200995/7950 Απόφαση του Υπουργού Γεωργίας).
Στην εφημερίδα «Αιών» της Αθήνας (αριθ. Φύλλου 18 της 13ης Νοεμβρίου 1838, σελίδα 71-72, με τον τίτλο «Φιλολογικά περί Κορώνης» δημοσιεύτηκαν οι παρακάτω εντυπώσεις Αθηναίου δημοσιογράφου που υπογράφει με το όνομα «Ευθύφων» για την περιοχή της Κορώνης.

«Ο κύριος πόρος του Δήμου ο ελαιών, φυτεμένος προ αμνημονεύτων ετών, είχε τρόπον τινά χρείαν ανακαινισμού, ο οποίος εκατορθώθη δια του πυρός. Ο ελαιών εκάη όλος σχεδόν ή τα 5/6 αυτού υπό των Τούρκων ιδιοκτητόρων αναχωρησάντων μετά του Ιμβραήμ. Προ της επαναστάσεως είχε ως 150.000 ελαιόδεντρα και έδιδεν εις το εμπόριον ως 12.000 βαρέλλας καλόν έλαιον. 50.000 εξ αυτών των δέντρων εκάησαν μετά ταύτα ή εξερριζώθησαν υπό των γεωργών και εξέλιπον παντελώς. Αι διασωθείσαι 100.000 ρίζαι ανέδωσαν κάθε μια 10-15 γροθάρια, τα οποία έχουν σήμερον ικανόν ανάστημα και δίνουν τα περισσότερα κάμποσον καρπόν. Ούτως ο πυρπολισμός επολλαπλασίασεν, ούτως ειπείν, ανανεώσας τον ελαιώνα.
Τα γροθάρια πωλούμενα προς 50-1,50 λεπτά, μετεκομίσθησαν και εφυτεύθησαν αλλαχού της Ελλάδος. Πολλά εφυτεύθησαν εντός του Δήμου τούτου και λοιπήν Μεσσηνίαν. Μένουν ακόμη πολλαί χιλιάδες εις πώλησιν και όσοι χρειάζονται το φυτόν αυτό δεν ευρίσκουν άλλοθεν ωραιότερα, ευτυχέστερα και ευθυνότερα γροθάρια.»

Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η πρώτη διάδοση της ποικιλίας Κορωνέϊκη έγινε αμέσως μετά την απελευθέρωση της περιοχής από τους Τούρκους (1826).
Άλλες αναφορές για την κοινωνική και οικονομική σημασία της ελιάς στο Νομό Μεσσηνίας, αναφέρονται στα «Μεσσηνιακά» του 1968 (Παράρτημα VI), στα οποία ο Βασίλειος Κρεμμυδάς εξετάζει μια υπόθεση για την προσπάθεια ίδρυσης σαπωνοποιίας στην Κορώνη στον κρίσιμο ΙΗ’ αιώνα. Στο άρθρο αναφέρεται ξεκάθαρα η οικονομική εξάρτιση των κατοίκων και η ανάπτυξη της περιοχής από την εμπορία ελαιόλαδου και κυρίως από την εξαγωγή του.

Σύμφωνα με τα παραπάνω είναι αντιληπτό ότι η καλλιέργεια της ελιάς και η παραγωγή ελαιόλαδου, είναι δραστηριότητα που δεν περιορίζεται στα στενά όρια της πρώην επαρχίας Καλαμάτας, αλλά σε όλο το Νομό Μεσσηνίας.
Μάλιστα αυτό αποδεικνύεται και από τις αναφορές του Peter Topping σε ένα άρθρο του για την παραγωγή ελαιόλαδου στη Βενετική Μεσσηνία (Παράρτημα VII), στο οποίο απεικονίζεται η αγροτική και εμπορική πολιτική των Βενετών στις Ελληνικές αποικίες τους. Στο διάστημα των 6 αιώνων κυριαρχίας τους (1204 – 1797 μ.Χ) κυριαρχίας τους σε διάφορα Ελληνικά εδάφη, έδωσαν ιδιαίτερη προσοχή στην καλλιέργεια της ελιάς. Το λάδι που παρήγαγαν οι Έλληνες υποτελείς τους, ήταν ένα σημαντικό στοιχείο του εμπορίου και της Βιομηχανίας τους, ως και της διατροφής του μητροπολιτικού πληθυσμού. Οι Βενετοί επανήλθαν στη Μεσσηνία με την κατάκτηση του Μοριά (κυρίως το 1658 – 1688). Ενωρίτερα, δέσποζαν για τρεις αιώνες (1206 – 1500 μ.Χ) στο νότιο άκρο αυτής της εύφορης επαρχίας, στην Κορώνη και την Μεθώνη. Η ελιά ήταν εκλεκτό προϊόν των παραλιακών πεδιάδων και της ενδοχώρας, που βρίσκονταν υπό τον έλεγχό τους από τα στρατηγικά αυτά φρούρια. Οι Βενετοί προέβαιναν σε συστηματική επαναφύτευση της ελιάς στην περιοχή της Κορώνης το 1960. Η μονοπωλιακή πολιτική της Δημοκρατίας (5000 από τα 7000 βαρέλια λαδιού προορίζονταν για την Μητρόπολη), είχε ως αποτέλεσμα μόνο 600 βαρέλια (λιγότερο από το 1/10 της σοδειάς), καταναλώνονταν από τους Μεσσήνιους αγρότες (το μόνο άρτυμα που είχαν οι πτωχοί για να νοστιμεύουν το ψωμί τους).
Το εμπόριο του ελαιόλαδου γίνονταν από τα λιμάνια της Μεθώνης και του Ναυαρίνου (της σύγχρονης πόλης της Πύλου). Στην περίπτωση των Ελλήνων εμπόρων συμπλήρωναν τα φορτία τους με λάδι από την περιοχή γύρω από την Μεσσηνιακή Κυπαρισσία.
Οι ελαιώνες σε δημόσιες εκτάσεις, προέρχονταν από Τουρκικές ιδιοκτησίες που είχαν περιέλθει στους Βενετούς κατακτητές και ενοικιάζονταν σε καλλιεργητές. Για τις ανάγκες ζήτησης σε ελαιόλαδο, έφταναν ποσότητες και έξω από την περιφέρεια της Κορώνης, αλλά και από τη Μάνη και γενικότερα από όλο το σημερινό Νομό Μεσσηνίας.
Μια σειρά επίσης από περιηγητικά κείμενα, είναι μια σημαντική ιστορική πηγή για την καλλιέργεια των ελαιόδεντρων και την παραγωγή λαδιού στο Νομό Μεσσηνίας. Συγκεκριμένα από τις περιηγήσεις του William Gell, Narrative of a Journey in the Morea (Παράρτημα ΙΙΙ), αναφέρονται:

«Η πεδιάδα της Κυπαρισσίας καλύπτονταν επίσης από τεράστιες αρχαίες ελιές που επέτρεπαν εξαγωγές λαδιού. οι ελαιώνες συνεχίζονταν στην περιοχή της Καλαμάτας στα υψώματα και στους πρόποδες του βουνού στον δρόμο προς την Ανδρούσα. Δάσος από ελιές ακλάδευτες, που είχαν γίνει τεράστιες κάλυπταν την περιοχή από το Ναυαρίνο έως τα Φιλιατρά. Άπειρες ελιές υπήρχαν στη μικρή πεδιάδα της Μεθώνης, ενώ δάσος από λιόδεντρα περιέβαλλε την Κορώνη σε απόσταση 3 μιλίων. Η Μάνη είχε πολλές ελιές στα βραχώδη εδάφη της. Οι περισσότερες βρίσκονταν στην περιοχή ανάμεσα στην Καλαμάτα και το Οίτυλο, όπως πρόσεξε ο Leake, ο οποίος είχε επίσης παρατηρήσει την ύπαρξη πολλών νέων ελαιόδεντρων στη Μάνη στην περιοχή της Ζαρνάτας κοντά στη Σέλιτζα. Οι ελιές αυτές είχαν αντικαταστήσει άλλες κατεστραμμένες παλαιότερα κατά τη διάρκεια πολέμων.»
Οι τρεις επίσης περιηγητές που παρέχουν συστηματικές ποσοτικές πληροφορίες για το εμπόριο του λαδιού στη Μεσσηνία είναι οι Scrofani, Leake και Pouqueville, που καλύπτουν ενδεικτικά τα τελευταία χρόνια του 18ου και την πρώτη δεκαπενταετία του 19ου αιώνα. Οι αριθμητικές αυτές πληροφορίες παρουσιάζονται στους πίνακες του παραρτήματος των προδιαγραφών και αφορούν εξαγωγές λαδιού του Μοριά προερχόμενες από την Κυπαρισσία, την Καλαμάτα, την Μεθώνη, την Κορώνη, το Ναυαρίνο και την Μάνη.

Τέλος στο ερευνητικό πρόγραμμα για την ιστορία της ελιάς στο Νομό Μεσσηνίας (Παράρτημα IV), αναφέρονται οι περιοχές που έχουν εντοπισθεί υλικά καταλοίπων προγενέστερων ιστορικών περιόδων σχετιζόμενων με την κατεργασία της ελιάς, όπως εγκαταστάσεις και μηχανολογικός εξοπλισμός.
Η επιτόπια καταγραφή ξεκίνησε από την περιφέρεια της Κορώνης, διότι πρόκειται για τη λιγότερο τουριστικά αξιοποιημένη περιοχή του Νομού, με αποτέλεσμα να διασώζονται εκεί προγενέστερες μορφές ζωής. Πρόκειται επίσης για μια περιοχή για την οποία υπάρχουν σαφείς αναφορές για την παραγωγή ελαιόλαδου από τη βυζαντινή εποχή. Το λιμάνι της Κορώνης αποτελούσε άλλωστε εμπορικό κόμβο στη διακίνηση του ελαιόλαδου σε όλη τη διάρκεια του 18ου αιώνα, αφού εκεί συγκεντρωνόταν ελαιόλαδο και από άλλα μέρη της Πελοποννήσου, όπως και από τη Μάνη.

Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί αυτοψίες στα περισσότερα σημεία του Νομού και συγκεκριμένα σε 92 μεγάλους και μικρούς οικισμούς της Μεσσηνίας, με στόχο να διαπιστωθούν από την αρχή αν υπάρχει ομοιομορφία στον εντοπισμό και στη διατήρηση των υλικών καταλοίπων σε ολόκληρο το Νομό.
Στο σύνολο των 92 οικισμών εντοπίστηκαν κατάλοιπα και σαφείς ενδείξεις για την ύπαρξη εγκαταστάσεων σχετικών με την παραγωγή ελαιολάδου σε εξήντα οικισμούς. Σε αυτούς έχουν καταγραφεί 81 ιπποκίνητα ελαιοτριβεία (29 από τα οποία διασώζονται αρκετά στοιχεία από την αρχική τους κατάσταση).
Ο μεγάλος αριθμός των ιπποκίνητων ελαιοτριβείων στο Νομό Μεσσηνίας αιτιολογείται απόλυτα, αφενός διότι η περιοχή ήταν τουλάχιστον από το 16ο αιώνα μια από τις μεγαλύτερες ελαιοπαραγωγικές περιοχές της Ελλάδας, αφετέρου ο πρωτόγονος τρόπος έκθλιψης της ελιάς στα ιπποκίνητα ελαιοτριβεία ήταν μια διαδικασία χρονοβόρα και επίπονη και η ημερήσια απόδοση σε λάδι ήταν πολύ χαμηλή. Στο παράρτημα IV, υπάρχει σχετικός χάρτης που επισημαίνονται οι θέσεις όπου έχουν εντοπισθεί υλικά κατάλοιπα σχετικά με την ελιά και την παραγωγή ελαιόλαδου.

Τρίτη 1 Νοεμβρίου 2011

Δραχμή η Ευρώ?

Το πείραμα του Wörgl – Μια ιστορία σαν παραμύθι –πολύ διδακτική…


Το Wörgl (Βεργκλ) ήταν μια μικρή πόλη 4.500 κατοίκων στην Αυστρία όπου διεξήχθη ένα καινοτόμο οικονομικό πείραμα το 1932.

Ήδη η Ευρώπη είχε χτυπηθεί από το κραχ του 1929, και το 1931 που εκλέχτηκε Δήμαρχος ο Michael Untergüggenberger (Μίκαελ Ούντεργκέγκενμπέργκερ) ήδη είχε έλθει η ύφεση με 30% ανεργία, και 10% άπορους. Ο νέος Δήμαρχος προερχόταν από φτωχή αγροτική οικογένεια, ο ίδιος κατόρθωσε να μορφωθεί μόνος του και...
να γίνει μηχανικός στους σιδηροδρόμους. Αν και ο ίδιος δεν ήταν μαρξιστής, είχε συνδικαλιστική δράση και υποστήριζε τα συμφέροντα των εργαζομένων ενάντια των πλουσίων επενδυτών του σιδηροδρόμου, πράγμα που το πλήρωσε με την μη προσωπική του άνοδο στην ανώτερη ιεραρχία των σιδηροδρομικών υπαλλήλων. Ήταν ένας άνθρωπος ανοιχτόμυαλος, πρακτικός, εργατικός, δραστήριος που κέρδισε την καρδιά των συμπολιτών του, οι οποίοι τον εμπιστεύτηκαν στη θέση του Δημάρχου, γνωρίζοντας ότι δεν θα τους προδώσει.
Ο νέος δήμαρχος είχε έναν μακρύ κατάλογο έργων που ήθελε να εκτελέσει. Έργα απολύτως απαραίτητα όπως η ύδρευση της πόλης, η ασφαλτόστρωση των δρόμων, ο οδικός φωτισμός και η φύτευση δέντρων κατά μήκος των οδών. Αλλά τα δημοτικά ταμεία ήταν σχεδόν άδεια, και οι δημότες ήταν ήδη σε δεινή οικονομική κατάσταση, αντιμετωπίζοντας αρκετοί από αυτούς πρόβλημα επιβίωσης. Ο Δήμαρχος καταλάβαινε ότι μία αύξηση της φορολογίας τους, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν τα δημοτικά έργα, θα οδηγούσε σε περαιτέρω φτώχεια και ύφεση.

Ο Δήμαρχος όμως είχε μελετήσει το βιβλίο «Η Φυσική Τάξη» του οικονομολόγου Silvio Gesell (Σύλβιο Γκέσελ). Ο οποίος πίστευε ότι η αργή κυκλοφορία του χρήματος είναι η κύρια αιτία για την παραπαίουσα οικονομία. Το χρήμα ως μέσο συναλλαγής ολοένα εξαφανίζεται από τα χέρια των εργατών – παραγωγών και μαζεύεται στα χέρια των λίγων που το συσσωρεύουν, εκμεταλλεύονται τους τόκους, και δεν το επιστρέφουν πίσω στην αγορά. Κατ΄ αυτόν δηλαδή, όσο περισσότερο χρήμα είχαν, όσο περισσότεροι άνθρωποι, οι οποίοι το κυκλοφορούν συνεχώς, τότε η Κοινωνία θα έχει υγιή ανάπτυξη και ευημερία.

Ο Δήμαρχος βάζοντας σε εφαρμογή την παραπάνω θεωρία, ξεκίνησε το πρόγραμμα των Δημοτικών του έργων, δίνοντας δουλειά σε πολλούς εργαζόμενους και εργολάβους, ξεκαθαρίζοντας όμως ότι η πληρωμή τους θα γινόταν με σελίνια (το νόμισμα της Αυστρίας) όχι εκτυπωμένα από την Εθνική Τράπεζα της, αλλά από τον Δήμο του Wörgl. Όντως εκτυπώθηκαν και τέθηκαν σε κυκλοφορία 32.000 σελίνια ως "Γραμμάτια Πιστοποίησης Εργασίας", κάτι σαν ένα δωρεάν χρήμα, διότι δεν είχαν αντίκρισμα σε χρυσό, απλά αναγνώριζαν την παροχή έργου προς την Κοινότητα. Κόπηκαν χαρτονομίσματα ονομαστικής αξίας στα 1, 5 και 10 σελίνια.

Τα χρήματα του Wörgl
Στις 31 Ιουλίου 1932 δόθηκαν τα πρώτα 1.800 Σελίνια για να πληρωθούν οι μισθοί των εργαζομένων, και η αξία των υλικών που αναλώθηκαν τον πρώτο μήνα στα δημοτικά έργα. Οι άνθρωποι που πήραν αυτά τα νέα σελίνια, μπορούσαν να πληρώσουν τους δημοτικούς τους φόρους, αλλά και να αγοράσουν ψωμί. Ο αρτοποιός παίρνοντας αυτά τα σελίνια μπορούσε να αγοράζει αλεύρι από τον μυλωνά. Ο μυλωνάς αγόραζε σιτάρι από τον γεωργό. Ο γεωργός αγόραζε εργαλεία από τον σιδερά. Ο σιδεράς αγόραζε παπούτσια από τον τσαγκάρη. Ο τσαγκάρης πλήρωνε τον δάσκαλο που έκανε μάθημα στα παιδιά του. Ο δάσκαλος αγόραζε ψωμί στον αρτοποιό. Και ο κύκλος κυκλοφορίας του χρήματος επαναλαμβανότανε συνεχώς και καθημερινά, σε τέτοιο σημείο ώστε ήδη την τρίτη μέρα, ο κύκλος εργασιών ολόκληρης της πόλης να είναι παραπάνω από 10πλάσιος από τα 1.800 σελίνια που δόθηκαν στη κυκλοφορία σε σημείο το να υποπτεύονται κάποιοι ότι κάποια σελίνια είχαν πλαστογραφηθεί. Ο Δήμαρχος όμως είχε εφαρμόσει μία πρόσθετη μέθοδο για να κάνει το χρήμα να αλλάζει συνεχώς χέρια με μεγάλη ταχύτητα:

Τα χρήματα του Wörgl έχαναν το 1% της ονομαστικής τους αξίας κάθε μήνα. Για να αποφευχθεί αυτή η υποτίμηση ο ιδιοκτήτης του γραμματίου το δαπανούσε όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Ειδάλλως, την πρώτη μέρα του επόμενου μήνα, έπρεπε να αγοράσει ένα κουπόνι σαν γραμματόσημο, με αξία το 1% της ονομαστικής αξίας και να το κολλήσει στο χαρτονόμισμα. Υπήρχε δηλαδή μία λειτουργία αντίθετη από τον τοκισμό, που επέτρεπε στο χρήμα να κυκλοφορεί συνεχώς.

Ο Δήμαρχος φυσικά δεν μπορούσε να προσλάβει όλους τους ανέργους της πόλης για τα δημοτικά έργα. Με την αύξηση του κύκλου εργασιών της πόλης όμως, ο αρτοποιός για παράδειγμα δεν προλάβαινε μόνος του να βγάζει τα ψωμιά που του ζητούσαν, υποχρεώθηκε λοιπόν να προσλάβει έναν βοηθό, τον οποίον πλήρωνε με τα σελίνια του Δήμου. Το ίδιο κάνανε και οι υπόλοιποι επαγγελματίες. Οι βοηθοί που προσλήφθηκαν όμως διευρύνανε την αγοραστική δύναμη της πόλης και έτσι οι επαγγελματίες είχαν να αντιμετωπίσουν μία περαιτέρω αύξηση της ζήτησης, σε σημείο που κανένας κάτοικος της πόλης να είναι άνεργος, αλλά αντίθετα να υπάρχουν παντού αγγελίες ζήτησης προσωπικού. Έτσι το σύστημα αρχίζει να αποκτάει μία δυναμική μορφή, και οι άνεργοι από τα γύρω χωριά έρχονται για να δουλέψουν στο Wörgl, επίσης οι παραγωγοί από τα γύρω χωριά που είχαν τα προϊόντα τους απούλητα (διότι μέχρι τώρα κανείς δεν είχε χρήματα για να τα αγοράσει) επιτέλους βρήκαν αγοραστές στο Wörgl, αλλά με τους νέους επισκέπτες διευρύνεται ακόμα περαιτέρω η αγοραστική δύναμη, ενώ ταυτόχρονα αυξάνεται και η παραγωγική δραστηριότητα. Οι ξένοι εργάτες παίρνοντας τα σελίνια του Wörgl, δυνάμωναν και τις δικές τους τοπικές οικονομίες, επεκτείνοντας την ανάπτυξη στα γύρω χωριά, αλλά το ίδιο το Wörgl έβγαινε αλώβητο, από αυτή την έξοδο του χρήματος. Ο Δήμαρχος είχε ένα στρατηγικό πλεονέκτημα: Ήταν αυτός που εκτύπωνε το χρήμα. Δεν ήταν ένας ιδιώτης τραπεζίτης με σκοτεινά συμφέροντα κυριαρχίας από πίσω του, αλλά ένας άνθρωπος στην υπηρεσία των πολιτών.

Η πίσω όψη κάθε γραμματίου περιείχε αυτολεξεί την ακόλουθη συγκινητική δήλωση, κάποια λόγια που φαίνονται σαν να γράφτηκαν σήμερα, και όμως γράφτηκαν το 1932:

«Προς όλους τους ενδιαφερόμενους: Ο αργός ρυθμός που κυκλοφορεί το χρήμα έχει προκαλέσει μια πρωτοφανή ύφεση του εμπορίου και βύθισε εκατομμύρια ανθρώπους σε απόλυτη εξαθλίωση. Από οικονομικής απόψεως, η καταστροφή του κόσμου άρχισε! -Είναι καιρός, με αποφασιστική και έξυπνη δράση, να προσπαθήσουμε να συγκρατήσουμε την πτωτική βουτιά του εμπορίου και έτσι να σωθεί η ανθρωπότητα από αδελφοκτόνους πολέμους, χάος και διάλυση. Οι άνθρωποι ζουν μέσα από την ανταλλαγή υπηρεσιών τους. Η υποτονική κυκλοφορία έχει σταματήσει σε μεγάλο βαθμό αυτή την ανταλλαγή και έτσι ρίχνονται εκατομμύρια άνθρωποι που θέλουν να εργαστούν εκτός εργασίας - Πρέπει, συνεπώς, να αναβιώσουμε αυτή την ανταλλαγή υπηρεσιών και έτσι οι άνεργοι να επιστρέψουν στην παραγωγική τάξη. Αυτός είναι ο στόχος του πιστοποιητικού εργασίας που εκδίδεται από την αγορά της πόλης του Wörgl: Να μειώσει τα βάσανα και το φόβο, να προσφέρει δουλειά και ψωμί».
Η επιτυχία του Wörgl

Σε περίοδο 13 μηνών, ο Δήμαρχος εκτέλεσε όλα τα έργα που είχε σχεδιάσει: Ύδρευση, δρόμοι, φωτισμός. Επίσης κατασκευάστηκαν νέα δημόσια κτίρια, ένας ταμιευτήρας νερού, μία πίστα για σκι, και μια γέφυρα. Επίσης έγιναν αναδασώσεις, γιατί αντιλαμβάνονταν οι άνθρωποι του τότε, που ζούσαν πιο κοντά στη Φύση, το μελλοντικό κέρδος από την ύπαρξη των Δασών.

Σε έξι γειτονικά χωριά επεκτάθηκε το σύστημα με επιτυχία. Ο Γάλλος πρωθυπουργός, Eduard Dalladier, έκανε μια ειδική επίσκεψη για να δει το "θαύμα του Wörgl". Τον Ιανουάριο του 1933, το νέο οικονομικό σύστημα επεκτείνεται στη γειτονική πόλη της Kirchbühl, και τον Ιούνιο του 1933, ο Δήμαρχος του Wörgl συναντήθηκε με εκπροσώπους από 170 διαφορετικές πόλεις της Αυστρίας που ενδιαφέρονταν για την γενικευμένη εφαρμογή του συστήματος και στις πόλεις τους.
Η παρακάτω έκθεση συντάχθηκε από τον Claude Bourdet, έναν αυτόπτη μάρτυρα Καθηγητή του Πολυτεχνείου της Ζυρίχης:
«Επισκέφθηκα το Wörgl τον Αύγουστο του 1933, ακριβώς ένα χρόνο μετά την έναρξη του πειράματος. Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι τα αποτελέσματα φτάνουν το θαύμα. Οι δρόμοι, περιβόητοι για την άθλια κατάσταση τους, συναγωνίζονται τώρα την ιταλική Autostrade (Ιταλική Εθνική Οδό). Το Συγκρότημα των Δημαρχιακών γραφείων έχει ανακαινιστεί όμορφα ως ένα γοητευτικό σαλέ με ανθισμένες γλαδιόλες. Μια νέα τσιμεντένια γέφυρα φέρει περήφανα την πλάκα: "Χτισμένο με δωρεάν χρήματα το έτος 1933". Παντού βλέπει κανείς νέους φανοστάτες στους δρόμους, καθώς και ένα δρόμο με το όνομά του Silvio Gesell. Οι εργαζόμενοι στα πολλά εργοτάξια είναι όλοι ένθερμοι υποστηρικτές του συστήματος του δωρεάν χρήματος. Στα καταστήματα τα γραμμάτια είναι αποδεκτά παντού, παράλληλα με τα επίσημα χρήματα. Οι τιμές δεν έχουν αυξηθεί. Κάποιοι υποστήριξαν ότι το σύστημα που πειραματίστηκε στο Wörgl εμποδίζει την φορολογική ισότητα, γιατί ενεργεί σαν μία μορφή εκμετάλλευσης του φορολογουμένου. Φαίνεται να υπάρχει ένα μικρό λάθος σε αυτό τον τρόπο σκέψης. Ποτέ στο παρελθόν δεν είδε κανείς τους φορολογούμενους να μη διαμαρτύρονται έντονα κατά την αφαίρεση των χρημάτων τους. Στο Wörgl κανείς δεν διαμαρτύρονταν. Αντίθετα, οι φόροι (σε μορφή γραμματίων) καταβάλλονται εκ των προτέρων στον Δήμο. Οι άνθρωποι είναι ενθουσιασμένοι με το πείραμα και διαμαρτύρονται στην Εθνική τους Τράπεζα η οποία αντιτίθεται στην έκδοση των νέων αυτών χαρτονομισμάτων (των τοπικών γραμματίων). Είναι αδύνατο να αποδώσει κανείς τη γενική βελτίωση του Wörgl μόνο στη «νέα μορφή των φόρων». Δεν μπορεί κανείς παρά να συμφωνήσει με το Δήμαρχο ότι το νέο νόμισμα εκτελεί τη λειτουργία του πολύ καλύτερα από το παλιό. Αφήνω στους ειδικούς για να διαπιστωθεί αν υπάρχει πληθωρισμός, παρά την κατά 100% κάλυψη των βασικών καταναλωτικών αγαθών. Παρεμπιπτόντως, αυξήσεις των τιμών, το πρώτο σημάδι του πληθωρισμού, δεν εμφανίζονται. Όσον αφορά την οικονομία, μπορούμε να πούμε ότι το νέο νόμισμα ευνοεί την εξοικονόμηση κατά κυριολεξία και όχι την αποθησαύριση του χρήματος. Δεδομένου ότι τα χρήματα χάνουν την αξία τους κρατώντας τα σπίτι, μπορεί κανείς να αποφύγει την υποτίμηση αυτή επενδύοντάς τα σε μία τράπεζα καταθέσεων. Το Wörgl έχει γίνει ένα είδος προσκυνήματος για τους μακρο-οικονομολόγους από διάφορες χώρες. Ο καθένας μπορεί να τους αναγνωρίσει αμέσως, από τις εκφράσεις τους, κατά τη συζήτηση τους στους όμορφους δρόμους του Wörgl, ή ενώ κάθονται στα τραπέζια των εστιατορίων. Ο πληθυσμός του Wörgl με χαρά, περήφανος για τη φήμη τους, τους καλωσορίζει θερμά.»
Το τέλος

Η Κεντρική Τράπεζα της Αυστρίας πανικοβλήθηκε, στο ενδεχόμενο το πείραμα του Wörgl να επεκταθεί σε όλη την Αυστρία και αποφάσισε να διεκδικήσει τα μονοπωλιακά δικαιώματα της, απαγορεύοντας δωρεάν νομίσματα. Η υπόθεση έφτασε ενώπιον του Αυστριακού Ανώτατου Δικαστηρίου, το οποίο επικύρωσε το μονοπωλιακό δικαίωμα της Κεντρικής Τράπεζας για την έκδοση νομίσματος. Και έγινε ποινικό αδίκημα η έκδοση "νομίσματος έκτακτης ανάγκης". Το Wörgl γρήγορα επανήλθε στην ανεργία του 30%. Κοινωνική αναταραχή εξαπλώθηκε γρήγορα σε όλη την Αυστρία, διότι οι απλοί άνθρωποι δεν καταλαβαίνανε γιατί η Κυβέρνησή τους και η Δικαιοσύνη, που υποτίθεται ότι εξυπηρετούν τα συμφέροντα των πολιτών, δεν τους αφήνει να εξασκούν τη δοκιμασμένη λύση που βρήκανε στην αντιμετώπιση της ύφεσης, αλλά τους επιβάλει τα δικά της μέτρα που αποδεδειγμένα όπως και πριν τους ξαναβύθισε στη φτώχεια και την ανέχεια. Το 1938 ο Χίτλερ προχώρησε στην προσάρτηση της Αυστρίας (χωρίς να βρει την παραμικρή πολεμική αντίσταση) με έναν από τους λόγους για αυτό, το ότι πολλοί άνθρωποι τον είδαν ως τον οικονομικό και πολιτικό σωτήρα τους. Ακολούθησε ο Πόλεμος, και το πείραμα του Wörgl έμεινε στην Ιστορία.



(Βιβλιογραφία: http://www.mindcontagion.org/worgl)



πηγη